جرم در منزل یا محل سکنای افراد

سؤال

آیا در اجرای بند ث ماده ٤٥ قانون آیین دادرسی کیفری جدید فقط بزه دیده
می تواند ورود مأموران را درخواست کند یا افراد دیگر ساکن در آن محل مثل همسایهها
در یک ساختمان آپارتمانی چنین اختیاری دارند؟

7/93/963

93/4/23

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضائیه

منظور از شخص ساکن، در بند ث ماده ٤٥ قانون آیین دادرسی کیفری
مصوب ١٣٩٢ کلیه افرادی است که در محل مورد نظردر ماده (منزل

یا محل سکنای افراد) به صورت دائم یا موقت سکونت دارند؛ اعم از
اینکه بزه دیده واقع شده باشند یا خیر. اما افرادی نظیر همسایگان در
مجتمع های آپارتمانی و نظائر آن را شامل نمی گردد و فرض قضیه در
اینجا تنها شامل آن قسمتی از آپارتمان می گردد که اختصاص به سکونت
افراد ذی ربط دارد. اما بدیهی است که چنانچه جرم در مشاعات اماکن
مسکونی نظیر پارکینگ، حیاط و مانند آن رخ دهد، کلیه افرادی که
در این اماکن به اعتبار سکونت در قسمت اختصاصی سهیم می باشند،
ساکن شناخته شده و مشمول شخص ساکن مذکور در بند ث ماده ٤٥
قانون یادشده می باشند.
٭٭٭٭٭

ماده 45- جرم در موارد زیر مشهود است:

الف- در مرئی و منظر ضابطان دادگستری واقع شود یا مأموران یادشده بلافاصله در محل وقوع جرم حضور یابند و یا آثار جرم را بلافاصله پس از وقوع مشاهده کنند.

ب - بزه‌دیده یا دو نفر یا بیشتر که ناظر وقوع جرم بوده‌اند، حین وقوع جرم یا بلافاصله پس از آن، شخص معینی را به عنوان مرتکب معرفی کنند.

پ - بلافاصله پس از وقوع جرم، علائم و آثار واضح یا اسباب و ادله جرم در تصرف متهم یافت شود و یا تعلق اسباب و ادله یادشده به متهم محرز گردد.

ت- متهم بلافاصله پس از وقوع جرم، قصد فرار داشته یا در حال فرار باشد یا بلافاصله پس از وقوع جرم دستگیر شود.

ث- جرم در منزل یا محل سکنای افراد، اتفاق افتاده یا در حال وقوع باشد و شخص ساکن، در همان حال یا بلافاصله پس از وقوع جرم، ورود مأموران را به منزل یا محل سکنای خود درخواست کند.

ج - متهم بلافاصله پس از وقوع جرم، خود را معرفی کند و وقوع آن را خبر دهد.

چ - متهم ولگرد باشد و در آن محل نیز سوء شهرت داشته باشد.

تبصره ١- چنانچه جرائم موضوع بندهای (الف)، (ب)، (پ) و (ت) ماده (302) این قانون به صورت مشهود واقع شود، در صورت عدم حضور ضابطان دادگستری، تمام شهروندان میتوانند اقدامات لازم را برای جلوگیری از فرار مرتکب جرم و حفظ صحنه جرم به عمل آورند.

تبصره ٢- ولگرد کسی است که مسکن و مأوای مشخص و وسیله معاش معلوم و شغل یا حرفه معینی ندارد.